49. Profesjonalny osąd, szacunki księgowe i założenia

Sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF UE wymaga od Zarządu osądów, szacunków i założeń, które mają wpływ na przyjęte zasady oraz prezentowane wartości aktywów, zobowiązań, przychodów oraz kosztów. Szacunki oraz związane z nimi założenia opierają się na doświadczeniu historycznym oraz innych czynnikach, które są uznawane za racjonalne w danych okolicznościach, a ich wyniki dają podstawę osądu co do wartości bilansowej aktywów i zobowiązań, która nie wynika bezpośrednio z innych źródeł. Faktyczna wartość może różnić się od wartości szacowanej.

Szacunki i związane z nimi założenia podlegają bieżącej weryfikacji. Zmiana szacunków księgowych jest ujęta w okresie, w którym dokonano zmiany szacunku lub w okresach bieżącym i przyszłych, jeżeli dokonana zmiana szacunku dotyczy zarówno okresu bieżącego, jak i okresów przyszłych.

Profesjonalny osąd, szacunki i założenia, które mają najbardziej istotny wpływ na wartości ujęte w tym sprawozdaniu finansowym, mają zastosowane w odniesieniu do następujących kluczowych obszarów:

  • Klasyfikacja umów leasingowych

Grupa dokonuje klasyfikacji leasingu jako operacyjnego lub finansowego w oparciu o ocenę, w jakim zakresie ryzyko i pożytki z tytułu posiadania przedmiotu leasingu przypadają w udziale leasingodawcy, a w jakim leasingobiorcy. Ocena ta opiera się na treści ekonomicznej każdej transakcji. W ramach świadczenia usług programowych Grupa zawiera z klientami umowy na udostępnienie dekoderów. Ze względu na fakt, że Grupa zachowuje wszystkie istotne ryzyka i korzyści wynikające z prawa własności tych dekoderów, umowy na udostępnienie klasyfikowane są jako umowy leasingu operacyjnego. W ramach działalności operacyjnej Grupa zawarła umowy na najem pojemności transponderów satelitarnych od Eutelsat oraz dzierżawę systemu warunkowego dostępu (w tym kart SMART) od Nagravision. Ze względu na fakt, że Eutelsat oraz Nagravision zachowują wszystkie istotne ryzyka i korzyści wynikające z prawa własności transponderów oraz systemu warunkowego dostępu, powyższe umowy klasyfikowane są jako umowy leasingu operacyjnego. Więcej informacji na ten temat zawiera nota 33.

  • Stawki amortyzacyjne środków trwałych i wartości niematerialnych o określonym okresie użytkowania

Wysokość stawek amortyzacyjnych ustalana jest na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności składników rzeczowego majątku trwałego (w tym dekoderów oddanych w leasing operacyjny) oraz wartości niematerialnych. Grupa corocznie dokonuje weryfikacji przyjętych okresów ekonomicznej użyteczności na podstawie bieżących szacunków.
Okres ekonomicznej użyteczności dekoderów udostępnianych klientom w ramach umów leasingu operacyjnego wynosi 5 lat, okresy ekonomicznej użyteczności pozostałych środków trwałych oraz wartości niematerialnych o określonym okresie użytkowania ujawnione są w notach 6j i 6k. Informacje na temat wysokości kosztu amortyzacji w podziale na poszczególne kategorie środków trwałych i wartości niematerialnych o określonym okresie użytkowania zawierają noty 17 i 21.

  • Okres ekonomicznej użyteczności i metoda amortyzacji aktywów programowych

Okres ekonomicznej użyteczności aktywów programowych ustalany jest w powiązaniu z szacowanym okresem uzyskiwania korzyści ekonomicznych z tych aktywów, nie dłuższym jednak niż okres obowiązywania licencji. Metoda amortyzacji aktywów programowych odzwierciedla sposób realizacji tych korzyści ekonomicznych. Określenie okresu i metody amortyzacji wymaga zatem dokonania szacunków w zakresie długości okresu, w ramach którego Grupa spodziewa się uzyskiwać przychody z nabytych praw programowych oraz procentowego rozłożenia tych przychodów na przestrzeni tego okresu. Więcej informacji na temat metody i stawek amortyzacyjnych oraz kosztu amortyzacji w podziale na poszczególne kategorie aktywów programowych zawierają noty 6l i 22.

  • Nieokreślony okres ekonomicznej użyteczności marki Polsat

Na datę bilansową Grupa dokonała przeglądu, czy zdarzenia i okoliczności nadal uzasadniają przyjęcie nieokreślonego okresu użytkowania dla marki Polsat rozpoznanej w 2011 roku na rozliczeniu nabycia grupy kapitałowej Telewizja Polsat. Grupa dokonała przeglądu następujących czynników, niezbędnych do określenia szacowanego okresu użytkowania marki Polsat:

  • oczekiwane wykorzystanie marki i ocena, czy marka może być efektywnie zarządzana;
  • utrata przydatności z przyczyn natury technicznej, technologicznej, handlowej lub innej;
  • stabilność branży, w której marka jest wykorzystywana i zmiany w popycie rynku na usługi medialne;
  • oczekiwane działania konkurentów lub potencjalnych konkurentów na rynku mediów;
  • poziom późniejszych nakładów niezbędnych do uzyskania oczekiwanych przyszłych korzyści ekonomicznych z marki;
  • czy okres użytkowania marki jest zależny od okresów użytkowania innych aktywów.

Analizując powyższe czynniki, Grupa uznała że nie ma przewidywalnego limitu okresu, w którym marka Polsat będzie przynosiła Grupie wpływy pieniężne netto i z tego powodu przyjęto nieokreślony okres użytkowania marki. Dodatkowo znak parasolowy Polsat posiada wyraźną obecność w mediach, wysokie pozycje w rankingach najcenniejszych marek przygotowanych m.in. przez dziennik „Rzeczpospolita” oraz spółkę BAV Consulting. Silną pozycję znaku potwierdzają również liczne nagrody przyznawane dla pracowników, osób kojarzonych ze stacją telewizyjną oraz wysoki wskaźnik Power Ratio stacji.

  • Wartość godziwa aktywów i zobowiązań spółki INFO-TV-FM

W ramach rozliczenia nabycia kontroli nad spółką INFO-TV-FM Grupa dokonała identyfikacji nabytych aktywów i przejętych zobowiązań oraz oszacowała ich wartość godziwą. Więcej informacji na ten temat zawiera nota 38.

  • Wartość godziwa aktywów i zobowiązań spółek tworzących serwis ipla

W ramach rozliczenia nabycia kontroli nad spółkami tworzącymi serwis ipla Grupa dokonała identyfikacji i oszacowania wartości godziwej aktywów i zobowiązań nabytych/ przejętych w ramach tej transakcji. Więcej informacji na ten temat zawiera nota 38.

  • Wartość godziwa znaku ipla

W ramach rozliczenia nabycia spółek tworzących serwis ipla Grupa rozpoznała jako odrębny składnik wartości niematerialnych znak towarowy ipla. Wartość godziwa znaku została oszacowana przy zastosowaniu dochodowej metody opłat licencyjnych. Metoda ta opiera się na założeniu, że korzyści wynikające z posiadania znaku towarowego są równe kosztom, jakie musiałby ponieść dany podmiot, gdyby nie posiadał praw do znaku, a jedynie użytkował go na podstawie umowy licencyjnej według obowiązujących na rynku stawek. Kluczowe założenia zastosowane do wyceny wartości marki obejmują:

  • stawki opłat licencyjnych;
  • wyznaczenie prognozy sprzedaży produktów i/lub usług oznaczonych wycenianym znakiem towarowym;
  • stopę wzrostu zastosowaną do szacowania przepływów pieniężnych poza okres planów finansowych;
  • stopę dyskontową, uwzględniającą ryzyko charakterystyczne dla wycenianego znaku towarowego.

Więcej informacji na ten temat, w tym na temat poziomu przyjętych założeń i szacunków zawiera nota 19.

  • Nieokreślony okres ekonomicznej użyteczności znaku ipla

W oparciu o analizę wszystkich faktów i okoliczności, Grupa stwierdziła, że nie jest obecnie możliwe określenie okresu, przez który znak towarowy ipla będzie generował dla Grupy korzyści ekonomiczne. Dlatego też okres ekonomicznej użyteczności znaku ipla uznano za nieokreślony. Czynniki stanowiące podstawę takiego osądu są następujące:

  • oczekiwane wykorzystanie marki i ocena, czy marka może być efektywnie zarządzana;
  • utrata przydatności z przyczyn natury technicznej, technologicznej, handlowej lub innej;
  • stabilność branży, w której marka jest wykorzystywana, i zmiany w popycie rynku na usługi medialne;
  • oczekiwane działania konkurentów lub potencjalnych konkurentów na rynku mediów;
  • poziom późniejszych nakładów niezbędnych do uzyskania oczekiwanych przyszłych korzyści ekonomicznych z marki;
  • czy okres użytkowania marki jest zależny od okresów użytkowania innych aktywów.

Analizując powyższe czynniki, Grupa uznała że nie ma przewidywalnego limitu okresu, w którym marka ipla będzie przynosiła Grupie wpływy pieniężne netto i z tego powodu przyjęto nieokreślony okres użytkowania marki.

  • Utrata wartości wartości firmy

Grupa przeprowadziła test na utratę wartości firmy. Test został przeprowadzony w oparciu o oszacowanie wartości użytkowej poszczególnych segmentów operacyjnych, do których została alokowana wartość firmy na moment jej początkowego ujęcia. Oszacowanie wartości użytkowej segmentu polega na ustaleniu wartości bieżącej wpływów pieniężnych generowanych przez ten segment. Kwota wartości firmy testowana na poziomie każdego segmentu, kluczowe założenia przyjęte do ustalenia wartości użytkowej każdego z segmentów, wynik przeprowadzonego testu oraz wrażliwość tego wyniku na racjonalnie oczekiwane zmiany założeń zostały zaprezentowane w nocie 20.

  • Utrata wartości wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie ekonomicznej użyteczności

Grupa przeprowadziła test na utratę wartości wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie ekonomicznej użyteczności (marki Polsati marki ipla). Przeprowadzenie tego testu wymagało oszacowania wartości użytkowej poszczególnych ośrodków wypracowujących środki pieniężne, do których te składniki wartości niematerialnych należą. Oszacowanie wartości użytkowej polega na określeniu przyszłych wpływów generowanych przez dany ośrodek wypracowujący środki pieniężne oraz na ustaleniu stopy dyskontowej do zastosowania w celu obliczenia bieżącej wartości tych przepływów. Kluczowe założenia przyjęte do przeprowadzenia testu na utratę wartości marki Polsati marki ipla, wyniki przeprowadzonych testów, w tym analiza wrażliwości zostały zaprezentowane w nocie 20.

  • Utrata wartości pozostałych niefinansowych aktywów trwałych

Grupa dokonała analizy, czy na dzień bilansowy występują przesłanki wskazujące na potencjalną utratę wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych o określonym okresie użytkowania i nie stwierdziła występowania takich przesłanek. W związku z tym nie przeprowadziła testów na utratę wartości tych aktywów.

  • Przychody z tytułu kar umownych

Grupa rozpoznaje przychody z tytułu kar umownych dla klientów w wartości możliwej i prawdopodobnej do uzyskania. Szacowana odzyskiwalność kwot kar umownych nałożonych na klientów kształtuje się na poziomie 20%.

  • Odpis aktualizujący wartość należności

Wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego. Wartość odpisu aktualizującego zależy od prawdopodobieństwa uregulowania należności oraz od szczegółowej analizy istotnych pozycji składających się na należności. W zależności od typu klienta i źródła należności ocena prawdopodobieństwa odzyskiwalności należności dokonywana jest albo w oparciu o indywidualną analizę poszczególnych sald, albo w oparciu o statystyczne wskaźniki spłacalności oszacowane dla poszczególnych grup wiekowych należności. Wskaźniki spłacalności określane są w oparciu o zaobserwowaną historię spłacalności oraz zachowań klientów, z uwzględnieniem również innych czynników, które zdaniem Zarządu mogą mieć wpływ na odzyskiwalność obecnych należności. Dalsze informacje w tym zakresie zawarte są w notach 6h oraz 26 i 39.

  • Rezerwy na ewentualne zobowiązania w związku z toczącymi się postępowaniami sądowymi

Rezerwy tworzone są w oparciu o dokumentację sądową i opinię prawników biorących udział w toczących się postępowaniach, którzy szacują ewentualne przyszłe zobowiązania Grupy w oparciu o przebieg procesu. Dalsze informacje w tym zakresie zawarte są w notach 6r oraz 44.

  • Wycena rezerw z tytułu świadczeń pracowniczych

Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych zostały oszacowane za pomocą metod aktuarialnych.

  • Podatek odroczony

Kluczowym założeniem w odniesieniu do kalkulacji podatku odroczonego jest ocena okresu oraz sposobu rozliczenia wartości bilansowej aktywów i pasywów na dzień bilansowy. W szczególności, ocenie podlega prawdopodobieństwo wystąpienia przyszłych zysków podlegających opodatkowaniu, od których będzie możliwe odliczenie strat podatkowych z lat ubiegłych. Dalsze informacje w tym zakresie zawarte są w notach 6y oraz 14.

  • Wartość godziwa instrumentów finansowych

Wartość godziwą instrumentów finansowych, dla których nie istnieje aktywny rynek, ustala się wykorzystując odpowiednie techniki wyceny. Przy wyborze odpowiednich metod i założeń Grupa kieruje się profesjonalnym osądem. Sposób ustalenia wartości godziwej poszczególnych instrumentów finansowych oraz przyjęte założenia zostały przedstawione w nocie 6h.